Przemoc wobec dziecka (krzywdzenie dziecka) – intencjonalne zachowania lub ich brak, które powodują lub mogą powodować szkody dla rozwoju, zdrowia czy dobra dziecka.
Formy przemocy wobec dzieci
Przemoc fizyczna – zachowania, które niosą ryzyko nieprzypadkowych uszkodzeń ciała dziecka, np. bicie, szarpania, popychanie, policzkowanie, ciągnięcie za włosy, krępowanie ruchów, duszenie, przypalanie, itp.
Przemoc psychiczna – agresja werbalna, która ma wywoływać poczucie zagrożenia i lęk. Są to groźby, oskarżenia, straszenie, wyśmiewanie, manipulowanie poczuciem winy, upokarzanie, niszczenie ulubionych zabawek i przedmiotów należących do dziecka itp. Zawsze towarzyszy pozostałym formom krzywdzenia, ale również może występować samodzielnie.
Przemoc seksualna – zachowanie osoby dorosłej, które prowadzi do seksualnego zaspokojenia kosztem dziecka, np. gwałt, molestowanie, prezentowanie dziecku treści pornograficznych, ekshibicjonizm, itp.
Zaniedbanie – niezaspokajanie potrzeb fizycznych i emocjonalnych dziecka.
Konsekwencje przemocy
Dzieci doświadczają szeregu negatywnych konsekwencji przemocy w rodzinie. Są to m.in.:
obrażenia fizyczne, np. zasinienia, zadrapania, złamania kości, oparzenia, urazy głowy i narządów wewnętrznych, urazy narządów rodnych – w przypadku w wykorzystywania seksualnego, itp.
dolegliwości psychosomatyczne, np. bóle brzucha, nudności, zaburzenia snu, zaburzenia łaknienia, „tiki” – mimowolne skurcze mięśni zaburzenia kontroli czynności fizjologicznych (moczenie nocne), wysypki alergiczne o nieustalonych przyczynach, jąkanie się itp.
zaburzenia emocjonalne i zaburzenia zachowania, np. lęki, fobie, problemy z nauką, zaburzenia nastroju, nadpobudliwość, zachowania agresywne, autoagresja, izolowanie się, małe umiejętności społeczne, kłopoty z koncentracją, opóźnienia w rozwoju fizycznym i intelektualnym, itp.
Ponadto dzieci krzywdzone w rodzinie:
uczą się rozwiązywania trudności i konfliktów przy użyciu siły,
często okazują złość,
są nadmiernie pobudzone i niespokojne,
obwiniają innych za swoje problemy,
mają niskie poczucie wartości,
nie wierzą we własne siły,
przeżywają huśtawkę nastroju – raz są zadowolone, a zaraz potem wpadają w złość i gniew stają się uległe i za wszelką cenę chcą przypodobać się innym, często szukają akceptacji poza domem i w ten sposób są narażone na uleganie wpływom grup ryzyka czy sięganie po różnego rodzaju środki psychoaktywne
Osoby doznające przemocy w dzieciństwie, w dorosłym życiu funkcjonują gorzej niż osoby, które nie doznawały przemocy. Mogą mieć trudności w wyrażaniu własnego zdania, z asertywnością. Zdarza się, że wchodzą w konflikt z prawem. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że będą przeżywać trudności we wchodzeniu w emocjonalne i osobiste relacje z innymi ludźmi. Często budują swój związek z partnerem na dużej zależności emocjonalnej. Mają potrzebę stałego kontrolowania partnera i środowiska. W życiu zawodowym mogą dążyć do zajmowania wysokich stanowisk, pełnienia funkcji, które umożliwią im podejmowanie decyzji, a jednocześnie pozwolą na kontrolowanie działań podwładnych i przekonanie, że „panuje się nad otoczeniem i nad sytuacjami”.